ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΑΝΑΡΧΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΟΥ 2Οού ΑΙΩΝΑ
Της Adriana Dada
Στην αρχή του 20ού αιώνα, το ιταλικό αναρχικό κίνημα ανακάλυπτε εκ νέου τις δυνατότητές του να εμφανιστεί ως μια οργανωμένη παρουσία, χάρη εν μέρει στη δουλειά του μεταξύ των μαζών και των οργανικών δεσμών που αρκετοί αγωνιστές είχαν δημιουργήσει από τη δεκαετία του 1890 με τις νέες οργανώσεις εργατών και αγροτών (1). Στη δεκαετία του 1880, ως αποτέλεσμα της μετάβασης προς την τακτική «της προπαγάνδας με την πράξη» εκ μέρους του διεθνούς αναρχικού κινήματος ως απάντηση στην καταστολή εκ μέρους των κυβερνήσεων, ο δρόμος ήταν ανοιχτός σε μια τάση που απείχε κατά πολύ από την καθιερωμένη Μπακουνική γραμμή. Η τάση αυτή ήταν η αντι-οργανωτική τάση, η οποία ανέπτυξε στο έπακρο την έννοια της
αυτονομίας της ομάδας και του ατόμου, με αποτέλεσμα οποιεσδήποτε προηγούμενες οργανωτικές δομές να καταστραφούν.
Αυτή η αναθεώρηση (η οποία αναπτύχθηκε ταυτόχρονα με την ανάπτυξη του σοσιαλδημοκρατικού ρεβιζιονισμού στο εσωτερικό του μαρξιστικού στρατοπέδου) επηρεάστηκε κατά πολύ, από πολλές απόψεις, από μια ακραία ερμηνεία της επαναστατικής αισιοδοξίας και του επιστημονικού ντετερμινισμού του Κροπότκιν, που, με τη σειρά του, επηρεάστηκε βαθιά από το θετικισμό. Ενώ η αναθεώρηση αυτή δεν απέρριψε τις Μπακουνικές ιδέες, ουσιαστικά εμπόδισε την εφαρμογή τους στην πράξη μέσω της άρνησης της σημασίας της οργάνωσης ως αναπόφευκτου στοιχείου της επαναστατικής δράσης και της οικοδόμησης μιας μελλοντικής κοινωνίας. Το αναρχικό κομμουνιστικό πρόταγμα αντικαταστάθηκε από ένα όραμα περί αρμονίας της κοινωνίας. Το όραμα αυτό στηρίχθηκε σε μια υποθετική, περιστασιακή και μοιρολατρική σύμπτωση κοινών συμφερόντων ώστε να αναδυθεί η δυνατότητα μιας συλλογικής συμφωνίας για την ανάγκη για μια επανάσταση και τη λειτουργία της μετεπαναστατικής κοινωνίας που θα την ακολουθούσε. Η απόρριψη οποιασδήποτε μορφής οργάνωσης, που έφτασε στο έπακρό της από εκείνους που βρέθηκαν κάτω από την επιρροή του Κροπότκιν, είχε ως αποτέλεσμα την εξύψωση της ατομικής δράσης, του πλέον εξοργιστικού αυθορμητισμού και της χρήσης της τρομοκρατίας και οδήγησε στην απομόνωση από τις μάζες, κάτι που ήταν τρομερά επιβλαβές. Σε θεωρητικό επίπεδο οδήγησε σε μια διάσπαση μεταξύ της αναρχικής κομμουνιστικής τάσης που ήταν υπέρ της οργάνωσης και των διαφόρων άλλων τάσεων που μιλούσαν περί αρμονίας και αιτιοκρατίας, των αντι-οργανωτικών ή των ατομικιστών.